Er is maar één weg en dat is jouw weg.
Tegelijk zijn er vele richtingen en mogelijkheden.
Elk leven is uniek: ieder van ons leeft in een volstrekt eigen universum, dat met mij geboren is en dat met mij zal verdwijnen als ik sterf. In een legendarische scène (3.55 min) uit ‘Blade runner’ laat Rutger Hauer dit op indrukwekkende wijze zien en horen.
In dat universum sta ik alleen *.
Natuurlijk: tegelijk ben ik ook met alles en iedereen oneindig en innig verbonden. En kunnen we elkaar wel ondersteunen, helpen, inspireren en zonodig troosten.
Wat enorm kan helpen voor de ontvanger; en méér nog voor de gever.
Maar de opgave – zo je wilt: uitdaging – van mijn leven is uiteindelijk alleen aan mij.
Niemand kan voor mij eten of naar de WC gaan: hoe handig en prettig dat soms ook zou zijn. Bijvoorbeeld dat je in een ijskoude nacht je warme bed niet uit hoeft omdat je partner – die toch al gaat – het voor jou ook meteen effe doet. Jammer, gaat niet.
Ik kan niet anders dan mijn eigen leven leiden en daarin moet ik tot een zinvol en bevredigend bestaan zien te komen.
Niemand anders kan dit voor mij doen: niet mijn ouders, partner of kinderen, ook niet de meest eminente leraren, therapeuten, coaches en guru’s.
Hoe behulpzaam en noodzakelijk al die aanwezigheid ook mag zijn.
Elke spirituele Weg , zo ook de Weg van Zen, ontstaat uit deze vraag: wat te doen met dit leven waar we, voorzover ik weet, niet eens om gevraagd hebben?
Het antwoord kan alleen maar komen uit je eigen leven en ervaring en vraagt jouw authentieke respons. Vaak uit de diepte en ook de pijn van je bestaan.
Dat antwoord is nooit definitief, omdat mijn leven nooit af, nooit klaar is.
Dat is misschien ook meteen de schoonheid ervan, al is dat vaak knap lastig om te zien.
In dit licht hoor ik mijn leraar Nico Tydeman altijd weer zeggen: dit ‘werk’ is eerste-persoon-enkelvoud-werk. Met andere woorden: het is aan mij om te doén, niet om te prediken en anderen voor te houden. Althans: daar moet je erg voorzichtig mee zijn.
Mijn excuses dan ook meteen dat ik het hier toch ongevraagd doe.
Ik durf het aan omdat ik zelf maar al te goed besef – en mezelf daar ook voortdurend in tegenkom – hoe oneindig veel weerbarstiger de werkelijkheid is dan alle mooie woorden en zinnen bij elkaar.
En omdat woorden soms wel kunnen werken en ons iets doen her-inneren.
Zo werkt het voor mij in ieder geval. Hopelijk ook voor jou.
En ook dit: met alle tekortschieten – ook met alle goede intenties – kan ik niet anders dan voortdurend uitdrukking geven aan wie en wat ik ben, zonder teveel schaamte en verlegenheid.
Dat vraagt moed en vooral inzicht: dat het niet anders kan dan zo, ondanks al mijn oprechte pogingen er iets goeds en moois van te maken.
Oud verhaaltje intussen, maar toch: die ouwe zenmeester die ze vroegen naar hoe hij nou terugkeek op zijn leven en die toen zei: ’de ene fout na de andere’.
Het kan niet anders dan dat we leren dóór – en hopelijk vooral ook – ván onze fouten.
Hij kon dat dan ook zeggen met droge ogen en zonder spijt -of schuldgevoelens. Zo werkt het nou eenmaal.
Wat kan helpen: grote moed, groot geduld, groot vertrouwen en zoveel mogelijk helderheid….én regelmatige beoefening, in welke vorm dan ook, om ons dit telkens weer in herinnering te brengen.
Opdat we deze Weg, ons Leven, kunnen en durven realiseren in al zijn facetten.
_____________________________
* Zoals bijna alles bij wat ik denk, zeg en schrijf, steun ik hierbij op mijn leraren – in de ruimste zin van het woord – en op mijn voorgangers.
In dit geval op Uchiyama Roshi, die me dit punt heel helder maakte in zijn onvolprezen werk: ’Refining your life; the kitchen of enlightenment’.
Zentrum 