Dit is de plek en hier gebeurt het.
Hoe vaak heb ik in het verleden niet gedacht dat het overal gebeurde, behalve op de plek waar ík zat. En hoe ongelukkig dat gevoel me maakte, kan ik soms nog navoelen.
Intussen weet ik wel: féitelijk is er geen andere plek dan de plek waarop ik nu sta, zit, lig of loop. Maar in mijn brein schuilen oneindig veel andere plekken, waar ik liever zou zijn. Die plekken bestaan wel: maar niet op déze plek, tenzij op die plek in mijn hoofd.
Onze denkende geest drijft ons voortdurend uit de concrete directheid van de ervaring van nu. Ofwel de toekomst in: door onze kleine en grote zorgen over de nabije of verre toekomst; óf juist veelbelovende vooruitzichten die ons mogelijk staan te wachten.
Ofwel het verleden in: wroeging, spijt, schuld of wrok. Maar ook heimwee en verlangen naar het verleden.
De concrete ervaring speelt zich ‘alleen maar’ af op deze plek in dit moment.
Zen kalligrafieën benadrukken dit graag in korte en krachtige slogans zoals:
’Alleen maar dit’ . ’Elke dag, een goeie dag’. ’Het is wat het is’, ’Er is alleen maar nu’.
Die slogans gaan niet over een reductie of platslaan van de werkelijkheid.
Ze willen alleen duidelijk maken dat je leven zich voltrekt in dít moment op déze plek.
En ze willen je doen realiseren hoe diep je leven is: wat het is, waar het vandaan komt, hoever het reikt, de verbondenheid met alles en iedereen in tijd en ruimte.
Duidelijk maken is hier een zwak uitgedrukt: het gaat er om je wakker te maken uit de dromen waarin we gevangen zitten. Uit mijn zelf gecreëerde filosofieën, vastgeroeste aannames en ideeën over mezelf en de wereld.
Interessant is dat volgens de overlevering Boeddha vlak voor het moment van zijn ontwaken – zijn verlichting zoals dat heet – de aarde aanraakte met zijn rechterhand om haar als getuige aan te roepen.
Dat deed hij – volgens een van de interpretaties – om zijn recht te claimen te mogen zitten op de plek waarop hij zat. Die plek werd hem betwist door Mara – de boeddhistische duivel zogezegd – die zijn verlichting probeerde te verhinderen, door hem te verwijten dat hij als bezitloze geen recht had op de grond waarop hij zat.
Op dat moment – zo gaat het verhaal – raakte Boeddha de aarde aan en werd hij bevestigd door de aarde als ingezetene en rechthebbende op die plek.
Je kunt ook zeggen dat hij zich op dat moment zijn menselijke en aardse conditie diep realiseerde, wat voor hem een diepe bevrijdende ervaring was.
En tegelijk realiseerde hij zich dat deze ervaring was weggelegd voor ieder mens. Daarom wordt het Boeddhisme wel genoemd: de religie van de aarde.
Het gaat over ons bestaan hier en nu; en hoe daaraan vorm te geven op een wijze die transformerend en bevrijdend is voor mij, voor de ander….. voor de hele wereld.
Omdat je eigen bevrijding en geluk, ook staan of vallen met het geluk van iedereen.
————————-
PS. Op mijn kantoor staat een bordje met: ’Today is my favorite day’. Een leuke en opbeurende spreuk. Maar tegelijk kun je dat ook snel lezen als dat het mijn favoriete dag zou moeten zijn. En dan wordt het toch weer een opdracht.
Er sluipt iets optimistisch en moralistisch in wat je in die Zen slogans minder hebt. Daar is het de nuchtere en ook ontnuchterende uitspraak:
er is alleen maar DIT.
Dat kan ontmoedigend lijken want we willen meestal meer.
Maar het kan tegelijk ook zeer bevrijdend zijn, omdat het je op de grond zet van de realiteit en je bevrijdt – al is het soms maar voor even – van al te hoog gestemde ideeën en plaatjes.
Zentrum 