Disclaimer: dit is geen pleidooi om overal maar in mee te gaan……
Voortdurend worden we in de oceaan van ons leven heen en weer geslingerd tussen hoog en laag, aantrekken en afstoten, lust en onlust, voorkeur en afkeer. In het Boeddhisme noemen we dit de twee vergiften;. Het derde gif is onwetendheid: niet in de gaten hebben hoe dit voortdurend in en door ons heen werkt.
Veel van wat Boeddha predikte ging over het helder zien van deze drie vergiften, hoe ze in ons leven verankerd zitten en hoe we er voortdurend door bewogen worden…..en daardoor weer andere dingen en mensen in beweging zetten. Soms met heilzaam gevolg, vaak niet.
We kunnen natuurlijk naar de wereld wijzen die slecht is of naar de grote boemannen (het zijn bijna altijd mannen) die telkens weer de boel naar hun hand en daardoor vaak in brand zetten. Voor Boeddha was het belangrijk om te zien van waaruit wij zélf de dingen doen. Zolang we de doorn, de pijn en kwetsuren in ons eigen hart niet zien en erkennen, zal wat we doen eerder voortkomen uit onwetendheid, begeerte en afkeer, dan uit helder inzicht.
Voor alle duidelijkheid: het dénken (zeker) te weten is ook een – vaak nog moeilijker te tackelen -vorm nog van onwetendheid…..
Zentraining gaat over het trainen van een open en flexibele geest; niet een geest die met alle winden meewaait of alles relativeert, maar een geest die open staat voor de werkelijkheid zoals die is en bereid is daarin mee te bewegen en kan zien en aanvoelen wat écht nodig is.
Hier komt bereidwilligheid om de hoek kijken. Om onze weerstanden en onwilligheid te zien, te doorleven, en die – bijna als vanzelf – te laten overgaan in bereidheid.
Dit is een van moeilijkste dingen voor ons mensen.
Op zich niet moeilijk te begrijpen. Maar als het er op áán komt om het dan te léven in denken, spreken en handelen, dat is wel eventjes andere koek!
Dat vraagt bijna altijd jarenlange training en beoefening, omdat ons systeem nou eenmaal op comfort en veiligheid is ingericht en daardoor snel kiest voor ontsnapping of korte termijn bevrediging. Ook jarenlange beoefening bieden geen garantie: elke keer weer kom je jezelf tegen in nieuwe situaties en dan maar kijken of je daarin helder en vrij kunt blijven.
Ik kwam deze tekst tegen van Hoogleraar Michael Puett die ik eerlijk en bevrijdend vind:
De Chinese filosofen hadden de menselijke psychologie goed begrepen. In eerste instantie lijkt hun mensbeeld somber. Ze zagen de mens zoals hij is: een rommelig en verward wezen, vol tegenstrijdigheden, kleinzielige jaloezieën, gecompliceerde gevoelens, ambities, hoop, verlangens en angsten.
Daarnaast zagen ze dat we de hele dag lang andere rommelige, verwarde wezens tegenkomen. Dit is wat het betekent om op deze aarde rond te lopen: onze levens bestaan nagenoeg volledig uit de relaties die we aangaan met de mensen om ons heen.
Deze relaties zijn voor de meesten van ons niet eenvoudig. Doordat we elkaar overal eindeloos tegenkomen, neigen we ernaar om in vaste stramienen van handelen te vervallen. We gaan ons op steeds dezelfde voorspelbare manier gedragen.
Ontmoetingen met andere mensen roepen verschillende emoties en reacties bij ons op: een bepaald soort opmerking maakt ons altijd boos, terwijl dat ene gebaar van iemand anders ons juist kalmeert……….. Het hele artikel vind je hier.
Training en beoefening helpen. Als je een instrument wil leren beheersen of echt goed wil worden in een sport, dan vraagt dat tijd en discipline om het in je fysieke en mentale systeem te krijgen. Discipline is de bereidheid die inspanningen op te brengen.
Elke keer als je je weerstand tegenkomt: kun je dan je onwilligheid omzetten naar bereidwilligheid? Misschien is dat op zich al genoeg; en anders is het op zijn minst een bemoedigend begin.
Tekening: Huib Ebbinge
Zentrum 