Bevrijdende communicatie

In Zen is de persoonlijke ontmoeting met je leraar van essentieel belang.
Niet zozeer omdat die nou zoveel weet of dingen voor je kan oplossen.
Maar alleen al het feit dat je je vrij kunt uitspreken over waar je (mee) zit, tegenover iemand die echt kan luisteren, is op zich bijna altijd verhelderend. En bevrijdend.

Bevrijdende communicatie klinkt wel sjiek, maar is in essentie simpel: vrij om te spreken en vrij om te luisteren. Tegelijk voelen we ook wel hoe lastig dat kan zijn…. 

Communicatie is een gecompliceerd gebeuren, zoals we allemaal weten en dagelijks ervaren. Misverstanden, vooroordelen, eigenbelang, blindheid en onmacht maken een heldere en open communicatie erg lastig.
We hebben allemaal grote gevoelige tenen, oude kwetsuren en pijnpunten. 

Dit speelt in ons persoonlijke leven en op wereldschaal.
Kijk naar het nieuws en je ziet hoe het (niet) werkt.

Bijna alle verlichtingsverhalen uit de Zenliteratuur gaan over een ontmoeting tussen leraar en leerling, waarin iets gebeurt waardoor de leerling tot een verhelderend en bevrijdend inzicht komt.

Die ontmoeting kan natuurlijk ook plaatsvinden tussen ’gewone’ mensen in ons dagelijkse leven.

Ik herinner me een paar momenten in mijn leven waarin me dat overkwam, overigens zonder dat de betreffende persoon dat bedoelde of zo had gepland.
Ze waren zich nergens van bewust en voor hen waren het slechts terloopse opmerkingen. Maar mij raakten ze diep en pijnlijk en lieten me op dat moment iets heel helder zien wat ik tot dan toe nog niet echt had gezien of erkend.

Staaltjes van bevrijdende communicatie: spontaan, niet gepland, niet bedacht, voortspruitend uit de situatie van dat moment.
Soms geeft het leven zélf je dus een dreun waardoor je wel moét veranderen.

Wat is de rol van zazen in dit gebeuren?

Zazen biedt een kans jezelf onder ogen te zien, niet kritisch maar open, met een vrije kijk; beschouwend eerder dan analyserend.
In dat licht kun je zazen zien als een vorm van interne communicatie. 

Je zit op dat kussen en laat alles voorbijkomen: de stroom van gedachten, herinneringen, emoties….wat zich maar aandient.
We stoppen niets af – geen censuur! – maar hebben tegelijk de intentie ons er niet in te verliezen en telkens terug te keren naar onszelf zoals we op dat kussen zitten.

In deze ontmoeting kan er iets van verheldering ontstaan, juíst omdat we niet teveel ingaan op de inhoud van wat langskomt. 

In zazen verhelderen we zo ons leven en bevrijden het van een teveel aan ik-betrokkenheid. Dat maakt dat we daarna ’in de wereld’ enigszins opener en directer aanwezig zijn en ook wat vrijer kunnen communiceren: spontaner, niet zo bedacht, direct voortspruitend uit de situatie van dat moment.

Ooit leerde ik in mijn opleiding ’PR en Voorlichting’: als de interne communicatie in een organisatie niet op orde is, werken alle mooie dingen die je naar buiten doet – hoe sophisticated ook – uiteindelijk niet.

Geldt dat ook niet voor ons eigen leven?

___________________________________________

Op 23 en 24 november a.s. laat David Brazier zien hoe bevrijdende communicatie kan werken in de praktijk van mondo: het gesprek tussen leraar en leerling.