Intimiteit

Ik keek gisteren het programma ‘Boeken’ van de VPRO terug waar de Vlaamse psychiater Paul Verhaeghe geïnterviewd werd over zijn boek ‘Intimiteit’.  Het ging niet over intimiteit tussen mensen, maar over intimiteit met jezelf. En dat het gemis daarvan niet alleen veel stress en burn-outs oplevert, maar ook somatische gezondheidsklachten. Dat laatste is inmiddels met veel onderzoek en harde cijfers aantoonbaar gemaakt aldus Verhaeghe.

We leven in een tijd waarin we meer dan ooit gebombardeerd worden met ideeën – maar vooral béélden via sociale media als Facebook en Instagram over ons uiterlijk én  innerlijk.
We trainen en diëten ons suf om er zo goed mogelijk uit zien. En we doen ontzettend ons best om gelukkig en succesvol te zijn.
Zózeer lijkt het wel eens, dat we bijna vergeten dat ons leven ook of uiteindelijk om nog heel andere dingen draait.

Voor alle duidelijkheid: niks mis met sporten, er goed uitzien, succesvol en gelukkig zijn. Zeker niet. Ik gun het iedereen, mezelf incluis. Maar er schuren wel een paar dingen in dit gebeuren en Verhaeghe legt de vinger op een zere plek.

Die zere plek is van alle tijden en is ook altijd gezien en gevoeld. Je mag stellen dat het hele onderricht van de Boeddha voortkomt uit het voelen en weet hebben van die zere plek. En dat heel veel aanwijzingen die hij geeft, gaan over intiem en ten diepste vertrouwd raken met de feiten van ons leven. Scherper: van mijn leven, van ieders leven persoonlijk.

Boeddhisme gaat niet over Boeddhisme maar gaat over jou en mij, heel persoonlijk. Op een of andere manier moet ik een verhouding vinden tot mijn leven waardoor ik kan komen tot een vervullend en zinvol leven. Boeddha sprak over een edel en waardig leven. Intimiteit met alles en iedereen is daarin essentieel, om te beginnen met jezelf.

Intimiteit is ook in de Zentraditie een centraal gegeven, al wordt het niet vaak zo expliciet genoemd. Iemand als Maezumi Roshi had het regelmatig over ‘be intimate with yourself’. OP de vraag van een leerling aan zijn meester naar de essentie van Zen kreeg hij als antwoord: intimiteit.

Zazen is wellicht in de eerste plaats een vorm van intiem zijn met jezelf. je zit met jezelf op het kussen en komt daarin alles tegen wat er op dat moment speelt: je verliefdheid,  zorgen,  projecten en ambities, verdriet;, je hang-ups, je verdrongen herinneringen, trauma’s. Soms komt je hele familie langs, dood of levend.

Op het kussen ontstaan een intimiteit die je zelden ergens anders tegenkomt. Lang niet altijd stellen we daar prijs op omdat wat er opkomt niet even goed matcht met onze hoop, verlangens en wensen. Maar juist daarom is het zo van belang.

Om de weer diepte van je leven te peilen en niet te makkelijk te blijven hangen in wat wenselijk en aangenaam is. In zen gaan we voor het hele plaatje, het zoet en het zuur, licht en duister. In ons dagelijkse leven vermijden we dat liever, als het effe kan.

Intimiteit omvat alle aspecten van onszelf en van de wereld. want uiteraard: als jij zit, zit je met de hele wereld. Als je zojuist een gewelddadige film hebt gezien, zit je waarschijnlijk met het vraagstuk van geweld. Als er iemand nabij gestorven is, zit je met de dood op je kussen.

Klink misschien niet zo aantrekkelijk, maar het is helend en verrijkend om zó te kunnen zitten. Niet op zoek naar succes en geluk, maar zittend precies dáár waar je zit. In alle eerlijkheid, openheid.
En met de moed die je kunt opbrengen, want die heb je soms nodig om onder ogen te zien wat we liever niet zien. Dat geldt niet alleen voor de moeilijke dingen, maar ook voor de prachtige dingen. Voor sommigen is het juist lastig om schoonheid en lichtheid te zien, als je gewend bent aan een staat van bijvoorbeeld voortdurende kritiek; op de wereld en/of jezelf.

In het zitten in zazen zak je af en toe door je eigen bodem. En dat kan zeer bevrijdend zijn. En niet alleen voor jezelf.: hoe vollediger wij ons werkelijke zelf kunnen leven, hoe heilzamer dat is voor alles en iedereen om je heen.

_____________________________________________

Van 2 t/m 6 januari geef ik een sesshin in Vught. Een goeie start van een nieuw jaar! Er is nog plek. Van harte welkom.

Op 10 januari beginnen er in Zentrum weer nieuwe introductiecursussen.
En op 22 december om 14.00 uur is er een open les in Zentrum om kennis te maken met de leraar, de ruimte en de sfeer.