Goed bezien is ons hele leven een pelgrimstocht. Niet iedereen zal het zo zien, maar we zijn op een of andere manier allemaal op zoek naar zoiets als een gelukkig of vervullend leven, hoe verschillend we die begrippen ook invullen.
De Zenweg is een pelgrimstocht bij uitstek met als eindbestemming: de realisatie van mijn leven áls mijn leven. Niets meer maar zeker ook niets minder!
Dat klinkt simpel. Feitelijk is het dat ook, ware het niet dat wij een ongelofelijk subtiel en daarmee ook gecompliceerd brein hebben. Dat geeft enorme mogelijkheden, maar kan het ook knap lastig maken.
Ik hoor zojuist op de radio dat er op dit moment in Nederland een wachtlijst is van bijna 90.000 mensen in de geestelijke gezondheidszorg!
Niet zó simpel dus als het klinkt.
Hoe leef je je leven op een wijze die werkelijk recht doet aan jou en het leven. Boeddha zou zeggen: hoe leidt je voor jouw gevoel een edel en waarachtig leven.
Zen gaat kort gezegd om je leven als zodanig te realiseren.
En ons leven -hoe lastig misschien ook – biedt elk moment kansen om dat te doen. Maar die raken makkelijk uit het zicht of in de verdrukking door de hectiek van ons leven. En dan loop je als een zombie rond in je eigen leven.
Daarom draait de hele beoefening om wakker worden: te ontwaken uit de dromen die we creëren en die voor ons gecreëerd worden door onze tijd en cultuur.
Mediteren is niet weggaan van mijn leven, naar een andere mooiere wereld, maar gaat over wakker worden in mijn leven van hier en nu.
Dat te beoefenen is om allerlei redenen – en iedere beoefenaar kent ze! – lastig.
Een van de struikelblokken is ook wel eens het gevoel dat mediteren een egoïstische vorm is van navelstaren.
Niet helemaal onbegrijpelijk: bijna alle dingen die we ondernemen komen voort uit onze noodzakelijke gerichtheid op onszelf. Omdat we biologisch nou eenmaal ingesteld zijn op overleven. Overigens: altruïsme zit óók in ons systeem, al dan niet als ook een overlevingsmechanisme.
Maar je kunt voor hetzelfde geld zeggen dat mediteren juist een moment is waarin je wat vrijer kunt worden van dit dwingende biologische programma. Mediteren wordt dan een ruimte waar je even niet gericht hoeft te zijn op je overleving, maar kunt rusten en ontspannen in de ervaring van het leven zelf: dat je leeft, ademt en bént. En kunt zien waar dit alles over gaat.
In die zin is het staren naar je navel juist van belang om het zicht op je leven niet te verliezen en niet te verzuipen in de dagelijkse strijd van je bestaan..
Je kunt ook zeggen: door je af en toe écht alleen met jezelf bezig te houden – dus heel bewúst en geformaliseerd in plaats van de hele dag door ónbewust – maak je ruimte om je des te beter met de ander en de wereld bezig te houden. Als ik al niet goed voor mezelf kan zorgen, hoe zorg ik dan voor mijn geliefden, laat staan voor degenen die nog verder van me af staan?
Van tijd tot tijd even naar je navel staren kan uiterst zinvol zijn. Soms zelfs om daar langere tijd voor uit te trekken.
In de Zentraditie hebben we daartoe z.g. Sesshins: retraites waarin je je meerdere dagen achter elkaar onderdompelt in dit proces en je intensief je leven onderzoekt.
Een sesshin kan werken als een soort snelkookpan waarin oude patronen, overtuigingen en andere oud brandbaar materiaal kunnen opbranden; waar je iets wezenlijks kunt ontdekken over jezelf en je leven.
______________________________
Van 2 t/m 6 januari organiseert zentrum een sesshin in Vught o.l.v. Willem Scheepers.
Een mooie start van het nieuwe jaar wellicht?
Zentrum 