Licht in de wereld

De feestdagen komen eraan en veel mensen zijn al druk in de weer om er iets moois en gezelligs van te maken. Ik ook trouwens want ik heb besloten om nu tóch een kerstboom te kopen. Vooral Kerstmis is iets waar veel mensen naar uitkijken.

Logisch want het is het feest van de terugkeer van het licht. En we houden van het licht, zeker in deze donkere dagen voor Kerst. In de voor-christelijke tijd noemden we dit het Zonnewende feest;  dat is door de christelijke missionarissen heel slim getransformeerd tot Kerstmis, de geboorte van Jezus, ‘Het Licht van de wereld’.

Nou kun je een betoog houden over hoe de diepere betekenis van Kerst langzaamaan verdwenen is in het geweld van commercie en zucht naar roes en vertier. Maar dan wordt het wel wat streng en ascetisch! Gaan we dus niet doen.
Immers: Kerst kan ook een feest zijn van echte gezelligheid, warmte en intimiteit.

Maar er zit wel een andere kant aan de feestdagen rond Kerst en Oud-en-Nieuw.
Reclames en andere media-uitingen verpakken de feestdagen in beelden van blijde gezichten, mooie cadeaus, lekker en veel eten, prachtige kleren en uitgelezen wijnen.
En dat kan een flinke druk leggen op het hele gebeuren.
Inmiddels is de term ‘Kerststress’ een ingeburgerde term.

Vele jaren geleden al kreeg ik iemand op bezoek voor een gesprek omdat hij enorm tegen de Kerstperiode aanhikte. Niet omdat-ie alleen was of eenzaam, maar juist omdat er teveel in gang werd gezet aan bezoek en gezelligheid, wat hij ervoer als een verplicht nummer. Iets waar hij helemaal geen zin in had. Maar ja, hoe doe je dat met je vrouw, je kinderen en kleinkinderen, die het allemaal wél gezellig vinden?

Of het nou een bijzondere en fijne periode is of juist eentje waar je tegenop ziet: het blijft iets wat je op een of andere manier altijd weer ontregelt.
En hoe hou je jezelf dan zó op de rails, dat je optimaal die tijd doorkomt:
of je je nou stort in de ‘wereldse’ genoegens van Kerst of dat je de tijd gebruikt voor inkeer en bezinning en je wellicht juist afzet tegen al ‘dat gedoe’.

Dat is niet zo makkelijk: je vliegt al snel uit de bocht in de zin van haken náár of juist je afkeren van. Het is een uitdaging om in het midden te blijven: al dan niet te kunnen deelnemen en ervan genieten als je wilt, maar tegelijk ‘bij jezelf’ blijven maar tegelijk ‘bij jezelf’ blijven en je niet laten inpakken door de innerlijke en uiterlijke hectiek waar je die dagen meer dan normaal aan bloot staat.

Dat vraagt een groot en vriendelijk bewust-zijn, een helder waarnemen van wat er gebeurt ín en om je heen; en dan daarin je koers blijven houden zonder al teveel te willen of te eisen van jezelf en anderen. Misschien vooral op het gebied van gezelligheid en sociaal zijn.

Ik kwam een mooie uitspraak tegen toegeschreven aan Rumi – een Soefi mysticus en dichter – die simpel is, maar tegelijk een uitdaging:

Laat zien wat er in je hart omgaat en verberg het niet;
waardoor ík kan laten zien wat er in mijn hart omgaat
en kan zien waartoe ik in staat ben. (Rumi)

Simpel maar lastig. Laten zien wat er in je hart omgaat op een bevrijdende manier vraagt een enorme eerlijkheid en moed om te voelen wat je voelt en daar, op welke wijze dan ook, gehoor aan te geven. En dat kan bevrijdend zijn voor jezelf én de ander.

Heel concreet kan dat betekenen dat je op een gegeven moment zegt: het wordt tijd om te gaan. Ook al voel je of dénk je dat dit niet gewaardeerd gaat worden door de anderen.
Interessant is dat als jij die vrijheid neemt, anderen zich wellicht vrij voelen om ook te doen wat passend is voor hen, wat dat ook moge zijn.

Ik las laatst een nummer van Metro waarin een hele pagina vol stond met tips om de Kerst door te komen zonder stress. Best goeie tips. Alleen is de ellende met tips dat je ze vergeten bent als je ze nodig hebt, omdat je zó gespannen bent dat je bewustzijn niet helder werkt.

Je kunt de hele boel samenvatten met: blijf zoveel mogelijk helder en bij bewustzijn.
Als je dit kunt – juist in lastige omstandigheden – dan ben je goed getraind.
Tegelijk ook weten dat dit niet zo makkelijk is.
Dus grote vergevingsgezindheid als het niet geheel en al naar wens werkt.

En dan maar kijken wat Kerst en Oud en Nieuw je dit jaar te bieden hebben……
Mijn wens is dat deze Kerst en Oud & Nieuw, bevrijdend en licht mogen zijn voor je.