Bijna 60 jaar na dato vindt de boodschap van Alan Watts – propagandist van het eerste uur van Zen in het westen – opnieuw zijn weg door de ether. In 1959 door de radio in San Francisco. Nu via het wereldwijde web.
Zijn boodschap zit deze keer verpakt in een gelikte, maar fraaie en stijlvolle commercial van Volvo. Het is een reclamefilm met prachtige beelden, kippenvel-muziek en als grote troef: de doordringende en overtuigende stem van Watts, die aan het eind zijn krachtige boodschap de wereld in slingert: ’Live fully….now!
Bijzonder hoe commercie en Zen elkaar hier vinden! En wat je er ook over kunt denken: het is prachtig gedaan, het werkt en is van een grote schoonheid.
Maar zonder het plezier van deze esthetische en inspirerende ervaring te bederven, is er is wel een kanttekening te maken – tuurlijk – ondanks de bewondering voor het vakmanschap van deze film. Want natuurlijk is het té mooi… Logisch, het is en blijft een commercial.
De boodschap van Watts wordt in de film sterk geassocieerd met kwaliteiten als schoonheid, vrijheid, en – ook innerlijke – rijkdom. Terecht denk ik.
Maar in de film gaat het vooral over de uiterlijke kanten ervan en niet de innerlijke, die natuurlijk ook lastiger in beeld te brengen zijn.
Bovendien moet je natuurlijk ook uitkomen bij die auto….
‘Leven in het nu’ wordt vooral uitgebeeld aan de hand van het ‘goede leven’ in materiële zin. Want om deze get-away-Volvo te rijden moet je om te beginnen veel geld hebben. Verder woon je in een mooi huis, zie je er goed uit, heb je een leuk kind…nou ja al die dingen die we in reclames tegenkomen en die nou eenmaal bij bij onze droom horen; ínclusief ‘leven in het nu’. Want we willen ook nog graag genieten van wat we hebben. En dat schijnt soms nog knap lastig te zijn met zoveel weelde.
Maar wat nou als je Volvo stilvalt, uitvalt of crasht….?
Voluit leven in het nu is goed te doen als het leven – inclusief je Volvo – lekker loopt. Maar hoe zit het met schoonheid, vrijheid en rijkdom als het niét lekker loopt.
Als je leven vastloopt of verzand.
Kun je die inherente kwaliteiten dan nog steeds ervaren? Of op zijn minst in je achterhoofd paraat hebben of je herinneren? Iedereen weet hoe lastig het dan pas wordt.
De boodschap van Alan Watts was toentertijd om ook op dié momenten je leven voluit te kunnen leven. En daar heb je meer voor nodig dan deze prachtige Volvo of geld op de bank. Daarvoor moet je kunnen terugvallen op je eigen vehikel: op je eigen geestkracht, karakter en flexibiliteit.
En het vraagt geestelijke training – in welke vorm dan ook – om onder álle omstandigheden enigszins grip op je stuur te kunnen houden, dus ook als je in een slip terecht komt, zelfs in een Volvo. Zentraining is in dat licht bezien ook een beetje een (anti-)sliptraining.
‘De ‘Get away-car’ gaat over het goede leven en wie wil dat niet. Ook in Zen gaat het over ‘het goede leven’, maar dan toch in eerste instantie in geestelijke zin, wat overigens heel goed kan samengaan met het materieel goede leven. Graag zelfs, dat is iedereen van harte gegund.
Maar in Zen heeft de geestelijke, innerlijke kant, prioriteit. Alan Watts was zich daar zeer wel van bewust en zijn boodschap in die tijd ging precies hier over.
Dat zaken als ‘duurzaamheid’ en ‘leven in het nu’ zelfs door de commercie worden gebruikt, kun je zien als bemoedigend. Er is natuurlijk ook een voetangel, maar dat hoeft geen probleem te zijn zolang ik in mijn achterhoofd kan houden dat ‘het goede leven’ in eerste instantie gaat om een innerlijke houding en me niet teveel laat vernachelen.
En als ze het dan ook nog zo mooi doen, hoor je mij niet klagen, integendeel. Mooi als we de wereld wat mooier kunnen maken, ook met een commercial.
Zentrum 